B12 Vitamini Eksikliği Neden Olur ve Nasıl Giderilir?

Vitamin ve mineraller vücudumuz için en gerekli maddeler arasında yer almaktadır. Vitaminler arasında en çok bilinen C vitamini olsa da, son zamanlarda B grubu vitaminlerin de adını sıkça duymaya başladık. B grubu vitaminlerinden en çok bilineni B12. İsmini bu kadar sık duymamızın çok tanıdık nedenleri var.

Modern hayatın olanaklarını sınırsızca kullanıyoruz. Bilgisayarlar, cep telefonları ve elbette sınırsız bilgiye ulaşabildiğimiz internet ihtiyaç duyduğumuz tüm bilgileri kolaylıkla elde edebilmemizi sağlıyor. Durum böyle olunca da hafızamızı zorlamaya ve hatta zihnimizi kullanmaya bile çoğu zaman ihtiyaç duymuyoruz. “Unutkanlık” şikayetlerinin ardında yatan temel sebep bu. Zihnimize antrenman yaptırmıyoruz. Ben de dahil olmak üzere, tanıdığım bir çok insan yakınlarının, her gün sıkça görüştüğü insanların telefon numaralarını ezbere bilmiyor.

Zihnimizi tembelliğe alıştırmanın yanı sıra, vücudumuzdaki birtakım maddelerin eksikliğinden kaynaklanan unutkanlık ve bir türlü geçmek bilmeyen yorgunluk hissi de meydana geliyor. “Eksiklik” denince akla ilk gelen genellikle B12 oluyor. Konunun uzmanı hekimler B12 eksikliğini şu şekilde açıklıyor “Suda eriyen vitaminlerden olan B12, korinoidler grubuna üye. Mideden salgılanan intrinsik faktöre bağlanan B12, ince bağırsaklardan emilip karaciğerde depolanıyor.”

B12 Vitamininin sağlık açısından önemi

B12 vitamini, vücudumuzda birçok metabolik olayın sağlıklı gerçekleşebilmesi için düzenleyici rol oynar. Sinir sistemi fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi ve dna sentezi için büyük önem taşımaktadır.

B12 vitamini alabileceğimiz kaynaklar hangileri

B12 hayvansal gıdalarda bulunur. Sebzelerde B12 olmadığı için az et tüketenlerde ve vejetaryenlerde B12 eksikliğine sıkça rastlanır. Doğadaki kaynağı bakteriler olan B12, insanlarda ve hayvanlarda kalın bağırsaktaki yer alan bakteriler tarafından oldukça fazla miktarda üretilir. Ancak bağırsakta üretilen B12 vitamininin emilimi mümkün olmayıp, büyük çoğunluğu dışkıyla atılır.

Etin kaynatılması ve ateşte pişirilmesi büyük B12 kayıplarına yol açmadığı gibi, B12 vitamininin yaklaşık yüzde 30'u haşlama esnasında haşlama suyuna geçiyor. Karaciğer, et, deniz ürünleri, B12 bakımından daha az miktarda olmak üzere süt ve süt ürünleri B12 kaynakları arasında bulunuyor. Bitkisel gıdalar B12 vitamini içermiyor. Kurutulmuş et, kurutulmuş balık gibi ürünler, B12 vitamininin aktif olmayan metabolitlere dönüşüp etkisini kaybetmesine neden oluyor.

Hangi sebeplerden ötürü B12 eksikliğine rastlanıyor

B12 eksikliğine en sık vejetaryen ya da vegan beslenme sonucu gerektiği kadar B12 içeren besinlerin tüketilmemesi durumlarında rastlanıyor. Bazı durumlarda yeterli miktarda B12 vitamini içeren gıdalar alınsa da, vücuttaki emilimleri yetersiz olabiliyor. Bu duruma en çok pernisiyöz anemi adındaki bir hastalık neden oluyor.  Kalıtsal özelliği bulunan bu hastalığın klinik bulguları, genelde 35 yaş sonrasında ortaya çıkıyor. Bunun dışında çeşitli dış etkenlere bağlı gelişen gastritler (yan etkiye neden olan çeşitli ilaçlar, sigara, yüksek miktarda alkol tüketimi), parazitlerin neden olduğu çeşitli enfeksiyonlar, gastroenteritler, bağırsak hastalıkları ve mide/bağırsak operasyonu sonrası gibi durumlarda B12 eksikliğine rastlanabiliyor.

B12 eksikliğinin neden olduğu sorunlar hangileri ve belirtiler nasıl anlaşılır

Vücudunda yeterli miktarda B12 vitamini depoları olan bir kişide, diyetsel eksiklik başladığında belirtilerin meydana çıkması yaklaşık bir – üç yıl arasında sürüyor. Özet olarak, kişinin B12 depoları dolu ise eksiklik belirtilerin kısa bir sürede ortaya çıkması beklenen bir durum değil. Bu vitaminin eksikliği genellikle hematolojik, gastrointestinal, nörolojik ve psikiyatrik bozukluklara neden oluyor. Daha çok; anemi, halsizlik, yorgunluk, efor dispnesi, dilde ağrı, iştahsızlık, tat alma duyusunun azalması, şişkinlik-gaz gibi şikayetler ve ishale rastlanıyor. Bunlara ek olarak saç ve tüylerde dökülme, ayaklarda uyuşma, karıncalanma, denge bozukluğu, baş dönmesi, hafıza sorunları, unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, depresyon, çocuk yaştakilerde öğrenme güçlüğü, erkeklerde empotans ile yaşlılarda demansla kendini belli ediyor.

B12 eksikliği yüzünden hekime ne zaman gidiliyor

B12 eksikliği yaşayan hastalarda en belirgin şikayetler; halsizlik, yorgunluk, unutkanlık, konsantrasyon kaybı, el ve ayak uyuşmaları ile karıncalanma hissi oluyor. Ancak bazı zamanlar başka sağlık sorunları tetkik edilirken veya kişi check-up taraması yaptırdığında tesadüfen de ortaya çıkabiliyor.

B12 vitamini eksikliği tespit edilen kişilerde, eksikliğin nedeni bağışıklık sistemlerinin yanlış çalışmasına bağlı olduğunda, gıda takviyesi ile kalıcı düzelme sağlamanın mümkün olmadığının hastalarca bilinmesi önem taşıyor. Bu tip hastalarda B12 desteği tekrarlıyor. Bu yüzden B12 düzeylerinin düzenli aralıklarla ölçülmesi ve gerektiğinde yerine koyma tedavisi uygulanması gerekiyor.

Dünyada ve Türkiye'de hangi sıklıkla B12 eksikliğine rastlanıyor. Riskli gruplar hangileri

Araştırmalara göre; 65 yaş üzerindeki yaklaşık her iki kişiden birinde B12 eksikliği gözleniyor. Mide-bağırsak hastalığı operasyonları geçirmek, bitkisel ağırlıklı veya tamamen bitkisel beslenmek ve bağışıklık sistemi hastalıkları B12 vitamini eksikliğine zemin hazırlıyor.

B12 eksikliği nasıl gideriliyor

Hafif eksiklikler de genellikle hayvansal gıda alımını arttırmak suretiyle gıda takviyesi öneriliyor. Durumu daha ciddi hastalarda, gıda takviyesi yanında çoğu zaman tablet veya iğne ile eksik B 12 vitamininin tamamlanması uygulanıyor.

B12 vitamini ne zaman ilaç formunda üretildi

1972 yılında 11 yıllık bir çalışmanın sonucunda Harvard'dan R. B. Woodward ve İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü'nden A. Eschenmoser tarafından laboratuvarda sentezlendiği ilan edilen vitaminin sentezi doksandan fazla basamakla olur ve yaklaşık yüz kişilik bir çalışmanın ürünüdür. Kaynak: Wikipedia