Dağ Bisikleti Sürüş Teknikleri

Filmlerde, yarışlarda ve Youtube videolarında gördüğünüz hareketler gözünüze basit gibi görünseler bile, bunları kusursuz biçimde yapmak tekrar ve tecrübe ister. Boyunuzdan büyük işlere kalkışmadan önce aşağıdaki temel sürüş tekniklerini teorik olarak çalışmanızı, basit kulvarlarda pratik yapmanızı öneririz. Bisiklet her ne kadar “düşe kalka” öğrenilen bir beceri olsa bile, dağ bisikletiyle dağ ortamında meydana gelecek kazalar ağır yaralanmalara ve hatta ölümlere neden olabilmektedir. Bu yüzden, eklemlerinizi ve kafanızı koruyan koruyucu ekipmanları mutlaka edinin.

Temel Sürüş Pozisyonu

Dirsekler serbest, yaklaşık 90 derecelik bir açı oluşturacak şekilde kırık olmalıdır.
Gidonu çok fazla olmamak kaydıyla sıkı tutun. Eğer avuç içlerinizde beyaz bölgeler oluşuyorsa fazla sıkıyorsunuz demektir.
Sırtınızı dik tutun. Omurganız yerle yaklaşık 45 derece açı yapsın.
Pedallar üzerinde “ayakta durmaya” çalışın. Seleye oturun ama ağırlığınızın tamamını seleye vermeyin.
Pedal çevirmediğinizde pedal kollarını yere paralel tutun (saat 3 ve 9 pozisyonu).

Dönüşler

Dönüşe girmeden her iki freni de kullanarak yavaşlayın.

Eğer yol tutuş iyi ise;

Dıştaki pedalı aşağı bastırın ve ağırlığınızı içe verin.
Köşeye geniş girin, dönüşün doruğunu (apex) iç kenara yakın geçin ve geniş bitirin.
Eğer bisikletin sınırlarında dönüyorsanız ön freni kullanmayın. Ön tekerleğin tüm imkanları zaten dönüş için kullanılıyordur. Eğer bu durumda bir de ön fren kullanırsanız ön tekerleğiniz çoğu zaman kurtulmanın imkansız olduğu bir kayma hareketine başlayacaktır. Arka tekerlek dönüşler sırasında biraz daha serbesttir. Bu nedenle arka frenleri kullanmak daha güvenli olacaktır.

Gevşek zeminde dönüş için;

Bisikleti görece dik tutarken bedeninizi döneceğiniz yöne eğin.
Ağırlığınızı hafifçe öne verip dıştaki pedalı aşağı basın.
Bedeninizin üst kısmını döneceğiniz yöne çevirip hafifçe içe yüklenin.
Gidonu dış tarafta aşağı itin, içte yukarı çekin.

Fren Yapma

Fren gücünün büyük bir kısmı ön frendedir. Çünkü fren yaptığınızda ağırlığınız öne baskı yapacak ve ön tekerleğin yere iyice tutunmasını sağlayacaktır.
Fren gücünüzü maksimuma çıkartmak için fren yaparken ağırlığınızı arkaya verin.
Gevşek zeminde arka freni daha çok kullanmaya çalışın. Çünkü ön tekerlek zemini yararak gittiğinden tutunması çok zordur.
Kızaklayan bir tekerlek size hiçbir kontrol vermez. Fren yaparken tekerlerin kilitlenmemesine dikkat edin.

Asla fren yapılmaması gereken durumlar olduğunu unutmayın.

Havadayken asla fren yapmayın. Herhangi bir atlayış sırasında havadayken ön freni sıkmak sizi gidonun üzerinden iyi bir uçuşa götürecektir.
Dönüşlerde ön freni kullanmayın.
Yokuş aşağı frenleri sıkı tutmayın. Bunun yerine hafifçe sıkın.

Vites Değiştirme

Vites değiştirirken hafifçe pedal çevirmelisiniz. Pedalları çok güçlü basarsanız zinciri kırmanız işten bile değildir.
Eğer shifter'larınız (vites değiştirme kolu) üzerinde sayılar varsa onları kullanmayın. Bunun yerine diskler üzerindeki diş sayılarına göre vites oranlarını hesaplayın ve onları kullanın.
Ne zaman vites değiştirmeniz gerektiğini önceden kestirip (mesela yokuş yukarı çıkarken) mecbur kalmadan değiştirin. Mecbur kaldığınızda çok geç olabilir.
Zincirin kırılmasını önlemek için her zaman temiz ve iyi yağlanmış olduğundan emin olun.
Pek çok yerde “vitesleri çapraz kullanmayın” uyarısıyla karşılaşırsınız. Yani büyük ayna kol dişlisi ile büyük ruble ve küçük ayna kol dişlisi ile küçük rublenin aynı anda kullanılmaması önerilir. bunun nedeni dişlilerin çabuk aşınmasını önlemektir.

Yokuş Yukarı

Vites ayarlamalarınızı tırmanmaya başlamadan önce yapın. Hangi eğimde hangi vitesin iyi olduğunu anlamanın tek yolu deneme yanılmadır.
Uzun mesafeli tırmanışlarda veya gevşek zeminde oturarak, iyi yol tutuşu olan kısa dik yerlerde ise ayakta pedal basmak en iyisidir.
Eğer çok hafif viteste olduğunuzu fark ederseniz, bir ruble yukarı çıkın. Asla birkaç tanesini birden geçirmeyin.

Oturarak Tırmanış

Eğer oturarak tırmanacaksanız, selenin hafifçe önüne oturun.
Ön tekerleğin yolu tutmasını garantilemek için başınızı gidona yaklaştırın.
Gidonu yukarı çekmeyin.
Bedeninizi gevşek tutun. Omuzlarınızdan geçen doğrunun yola dik olmasına özen gösterin.
Küçük bir vitese geçin ve patinaj yapmamaya çalışın.

Ayakta Tırmanış

Ayaktayken çok hızlı pedal çeviremezsiniz, ancak her vuruşta çok daha fazla güç uygulayabilirsiniz.
Eğer tırmanışı ayakta yapmaya karar verirseniz büyükçe bir vites kullanın.
Selenin tam önünde ayakta durun ve göğsünüz gidonun hizasında olsun. Dirseklerinizi kırın.

Yokuş Aşağı

Ağırlığınızı arkaya verin.
Pedalları saat 3 ve 9 pozisyonunda yere paralel olacak şekilde tutun.
Eğim ne kadar çoksa ağırlığınızı o kadar arkaya vermeniz gerekir. Çok dik inişlerde arka tekerleğin üzerine oturur gibi gitmek gerekir.
Pozitif düşünün ve kafanızdaki düşüş senaryolarına uygun yerler aramaktan vazgeçin. Unutmayın: Baktığınız yere gidersiniz.
Ayna kolda büyük dişliye geçin. Bu zincir üzerindeki gergi kuvvetini attıracak ve zincirin engebelerde titreşim sonucu şıngırdamasını engelleyecektir.
Yavaşlamak için ön, durmak için arka freni kullanın. Ön freni sert kullanırsanız kendinizi havada bulabilirsiniz.
Frenleri tekerlekteri neredeyse durduracak, ama asla kilitmemeyecek şekilde kullanın. Eğer kilitlenir ve kızaklamaya başlarsa kontrol edemeyebilirsiniz.
Omuzlarınızdan geçen doğru, yol çizgisine dik olsun.
Bazı durumlarda seleyi 4-5 santimetre alçaltmak işe yarayabilir.

Ön Teker Havada Sürüş

Başlangıçta engelsiz düz zeminde çalışın.
Oturun ve ağırlığınızı biraz öne verin.
Küçük bir vitese geçin.
Pedala çok güçlü basın ve ağırlığınızı arkaya verin. Bu esnada gidonu güçle yukarı çekin.
Dizlerinizi dışa açın ve ağırlığınızı arkada tutmaya çalışın. Pedal çevirmeye devam edin.
Eğer çok fazla geri yüklendiğinizi hissederseniz, arka freni hafifçe sıkın. Düz pozisyona döneceksiniz.

Küçük Engelleri Aşma

Ön tekeri havaya kaldırın ve ön tekeri engelin diğer tarafına indirin.
Pedalları hemen saat 3 – 9 durumuna getirin ve ağırlığınızı öne kaydırın.
Arka tekerleğiniz engelin üzerinden geçecektir.

Büyük Engelleri Aşma

Ön tekeri kaldırın ve aynakol engelin üzerine gelecek şekilde inin.
Daha güçlü ayağınız önde (yaklaşık 70 derece) inmelisiniz.
Ağırlığınızı öne aktarın ve pedal basın. Çok güçlü çevirmeyin yoksa düşersiniz.

Suda Sürüş

Dibini görmediğiniz hiçbir suya girmeyin.
Eğer çok fazla engel yoksa, suda da hiçbir şey yokmuş gibi sürebilirsiniz.
Su çok derinse küçük bir aynakol dişlisi kullanın.
Eğer su aşırı derinse, yarım pedal (3 – 9 pozisyonunda çeyrek tur pedal çevirme – ratcehting) gidin.
Jantlar veya diskler ıslanınca fren gücünüzü kaybedebileceğinizi unutmayın.
Sudan sonra her iki freninizi de pompalayarak kurumalarını sağlayın.

Çamurda Sürüş

Ön tekerleğe mümkün olduğunca az ağırlık verin ki gömülüp sizi uçurmasın.
Eğer sadece küçük bir birikintiyse, tam ortasından gidin ki patika zarar görmesin.
Eğer derin ve ıslak ise, küçük bir vitesle, oturarak geçin ki, arka tekerlek patinaj çekmesin.
Çamur, bisikletinize pek çok zarar verebilir. Özellikle fren pabuçlarını çok çabuk aşındırır.
Koyu kıvamdaki çamurdan mümkün olduğunca çabuk geçin. Bu hem saplanıp kalmanızı engeller hem de çamur deryasından daha çabuk kurtulursunuz.

Gevşek Zemin

Ağırlığınızı her iki tekere eşit bölün.
Eğer öne çok fazla ağırlık verirseniz, ön teker saplanır ve uçarsınız. Eğer arka tekerleğe çok fazla ağırlık verirseniz, ön savrulur ve bir çizgi üzerinde gidemezsiniz.
Mümkün olduğunca hızlı girin ve hızınızı korumaya çalışın.
Kumda mümkün olduğunca yavaş dönün ve ağırlığınızı sağa sola kaydırmayın. Sert dönüşlerden kaçının çünkü ön tekerlek zemini -siz durana kadar- kazıyacaktır.
Pürüzsüz bir sürüş yapmaya çalışın. Fazla güçlü pedal çevirmek yalnızca arka tekeri zemine gömecektir.

Dar Patikalar

Dar patikalar, yalnızca bir bisikletin geçebileceği genişlikteki patikalardır. Single Track olarak da anılır.
Patikanın sınırlarına bakmaktansa, tam karşıya veya ileriye bakın. Böylece daha düz bir çizgide sürebilirsiniz. Nereye bakarsanız oraya süreceğinizi unutmayın. Ağaca bakarsanız ağaca çarparsınız.
Patikanın ortası genellikle aşınmış olduğundan, dönüşleri dış çizgiden yapmaya çalışın.
Bol dönemeçli patikalarda poponuzu seleden dört – beş santimetre yukarı kaldırırsanız, bisikletinizi bedeninize yönlendirmeniz kolaylaşır.
Eğer bir engeli geçemiyorsanız inin ve yürüyün. Bu bazen en iyi çözümdür.
Patika çok darsa, içteki ayağınızı yere koymak bisikleti etrafında döndürmek için kolaylık sağlayabilir.