Kamp Ocakları nelerdir? Ocak çeşitleri

Kamp deyince birçoğunuzun hayallerinde kamp ateşinin canlandığının farkındayım. Kamp ateşi çadır, tulum gibi demirbaşların yanında kampla özdeşleşmiş, geceye renk katan, çevresinde arkadaşlarınızla oturup sohbet edebileceğiniz ve gerçekten iliklerinize kadar ısınabileceğiniz bir ortam sunuyor olsa da, çoğu durumda ateş yakmak oldukça güçtür.

Elbette hemen her şeyi kamp ateşinin üzerinde pişirebilirsiniz. Ancak yakacak bir şey bulunmayan yüksek irtifada, ıslak kış günlerinde ve yangın tehlikesi bulunan, ateş yakmanın riskli ve yasak olduğu ormanlarda kamp ocağı kullanmak hem vakit kazandıracak, hem de sıcak yiyecek içecek hazırlamanızı pratik hale getirecektir.

Aşağıdaki videoda kış kampı için kullandığım kamp mutfağı malzemelerini görebilirsiniz.

Yakıt Çeşitleri

Kamp ocaklarından bahsetmeden önce sık kullanılan yakıt çeşitlerine kısaca değinelim. Kamplarda kullanılan portatif ocaklar benzin, mazot, kerosen, bütan/propan karışımı veya ispirto ile çalışabilmektedir. Her bir yakıtın kendine göre avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Benzin ve mazot

Benzin ve mazotla çalışan ocaklar kötü hava koşullarında bile güvenilirdir. Benzin bütün yakıtlar içinde en çok ısı verenidir. Satıldıkları yeri öğrenmeniz halinde saatçi benzini aralarında en temiz (tencere ve çaydanlıkta ise sebep olmaz) olanıdır. Benzincilerde satılan kurşunsuz benzin ise hem verimli yanmakta hem de mazota kıyasla daha az ise sebep olmaktadır. Mazotun avantajı ise olası bir kaza durumunda tutuşma ihtimalinin düşük olması ve buna bağlı olarak daha güvenilir bir seçenek olmasıdır. Ancak mazot, tencere, tava ve çaydanlık gibi gereçleri kapkara is içinde olmasına sebep olacaktır. Ayrıca mazot ocakta tıkanmalara sebep olmakta ve bu durum doğada başınıza geldiğinde can sıkıcı bir hal alabilmektedir.

Bütan – Propan

Bütan – Propan ocaklarda gaz, sıkıştırılmış halde kartuşlar içinde satılmaktadır. Gaz, kartuş içinde bulunduğu için dökülme ve buna bağlı kazaya sebep olma ihtimali yoktur. Ocağı devirmedikçe herhangi bir aksilik yaşamazsınız. Yüksek irtifada yanmadıkları, çok soğukta düşük verimle yandıkları ile alakalı çeşitli efsaneler dolaşmaktadır. Bunlar kısmen doğru olsa da, kendi deneyimlerimize dayanarak kış aylarında +5000 metre irtifaya kadar verimli bir şekilde kullanabileceğinizi söyleyebiliriz. Ayrıca Youtube videolarında Everest 7000 metre kampında dahi kullanıldıklarını görebilirsiniz. Kartuşları kullanmadığınız zaman tulumun içinde tutmanız halinde yüksek irtifada ve düşük ısıda sıkıntı yaşamadan kullanabilirsiniz.

Alkol – İspirto

Alkol – ispirto da uygun yapıdaki ocaklarda kullanılabilmektedir. Alkol uçucu bir yakıt olduğu için verimli yanmayacaktır. Soğuk havalarda kullanışsız olan bu yakıt çeşidini sıcak havalarda bisiklet turlarında veya günübirlik kamplarda değerlendirebilirsiniz.

Ocak Çeşitleri

Benzin Ocakları

Benzin Ocakları yakıt ve ocak üniteleri ayrı, bunları bağlayan hortumla kit halinde satılırlar. Genel olarak benzincilerde satılan kurşunsuz benzin ve motorin ile çalışırlar. Edelrid Hexon Multifuel gibi bazı modeller benzin ve mazotun yanı sıra vidalı lpg kartuşu, kerosen ve gaz yağı ile de çalışabilmektedir.

Aşağıdaki videoda benzinli ocakların nasıl çalıştığını izleyebilirsiniz.

Avantajları

• Yakıt maliyetleri düşüktür. Yakıtları hemen her yerde temin edebilirsiniz. Uzun turlar yapacak, kervan geçmez yerlerde seyahat edecekseniz benzin ocakları bir numaralı tercihiniz olmalıdır.
• Oldukça verimli yanarlar. Suyu kaynatma süreleri, yemeği pişirme süreleri diğer çözümlere kıyasla oldukça kısadır.
• Soğuk havalarda ve yüksek irtifada en iyi neticeyi verirler.
• Uçakla seyahat etmeniz halinde boş yakıt şişesiyle uçağa binmenize izin verirler.

Dezavantajları

• Çadır içinde veya balkon denen kısımda yakmak istediğinizde istenmeyen tehlikeli sonuçlar doğurabilirler. Montaj esnasında şişeyi devirmeniz, yakıtın dökülmesi halinde dağ başında yakıtsız kalabilirsiniz. Sırf yakıtları çadırın içinde döküldüğü, yakıtsız kaldıkları ve tulum gibi malzemeleri mazota bulaştığı için Ağrı kış tırmanışını yarıda kesip dönen arkadaşlarımız oldu.
• Benzinli ocakların özellikle hortum parçaları yırtılmaya, enjektörleri tıkanmaya elverişlidir. Ansızın çalışmayan bir ocakla baş başa kalabilirsiniz. Bu durumu aşmak için yedek parça taşımak ve ocağı tamir edecek düzeyde tanımanız gerekebilir.
• Pahalı ve ağır olurlar. Ayrıca çantada fazla yer kaplarlar.

LPG Ocakları

Kamp ocakları arasında en temiz, zahmetsiz çözüm lpg ocaklarıdır. Bütan-propan karışımlı gazın sıkıştırıldığı kartuş ve ocak ünitesinden oluşurlar. Vidalı ve geçmeli iki tip kartuş bulunmaktadır. Vidalı kartuşları daha sonra kullanmak üzere ocak ünitesinden ayırabildiğiniz için tercihiniz her zaman vidalı kartuş uyumlu ocaklardan yana olmalıdır. Geçmeli kartuşlar bir kere taktığınızda bitene kadar ocağa takılı kalmak zorundadır. Bu esnada az da olsa gaz kaçağı olacak, birkaç hafta sonra ocağı tekrar kullanmak istediğinizde büyük olasılıkla boş kartuşla karşılaşacaksınız.

Avantajları

• Kullanımı en hızlı ve kolay kamp ocağı sistemidir.
• Genel anlamda dikkatli olmanız halinde tehlikeli bir durumla karşılaşmazsınız.
• 80, 230 ve 500 gramlık olarak satılan kartuşlar sayesinde kısa faaliyetler için az yer kaplayan ve hafif yakıtlar tercih edebilirsiniz. Örneğin 80 gramlık kartuş tek kişi-2 günlük hafta sonu faaliyeti için yeterli gelecektir. Boyutu portakalın yarısı kadardır. 80 gramlık kartuşu MSR Microrocket ocakla (75 gram) birlikte kullanmanız halinde toplam 155 gramlık bir kamp ocağı çözümü oluşturabilirsiniz. Bu sete tencere ve tava takımı olarak Primus Litech Kettle (285 gram) ve Primus Coffee/Tea Kettle 0.9 litre (178 gram) eklemeniz halinde ise 591 gram toplam ağırlığa sahip oldukça az yer kaplayan komple kamp mutfağı seti oluşturabilirsiniz.

Dezavantajları

• LPG kartuşlarını Anadolu'nun bir çok ilinde, hatta büyük şehirler haricinde batıda dahi bulmakta zorlanabilirsiniz. Doğa sporları mağazaları, Tekzen ve Koçtaş yapı marketlerin tamamında satılmaktadır.
• Yüksek irtifada her türlü yakıt deniz seviyesine kıyasla düşük verimle çalışacaktır. Bunun başlıca sebebi oksijen seviyesinin düşmesidir. LPG kartuşlarının yüksek irtifada daha az verim göstermesinin bir diğer sebebi düşük basınçtır. Yükseldikçe basınç azalır ve kutu içinde sıkıştırılmış gaz az da olsa bu durumdan etkilenir. Benzin ocaklarının basınçtan az etkilenmeleri ise yakıtı pompalayarak kendiniz sıkıştırdığınız için bu durumu kontrol edebilmeniz olarak özetlenebilir. Bu durum Türkiye dağlarında kafa yormanız gereken bir hadise değildir. Tam dolu kartuşla faaliyete katılmanız ve kartuşu tulumun içinde muhafaza etmeniz durumunda sorunsuz biçimde faaliyeti tamamlayabileceğinizi rahatlıkla söyleyebiliriz.
• Tüm sıvılar ve basınç altındaki kutulara uygulandığı gibi, LPG kartuşlarını da uçakta yanınızda taşımanıza izin verilmemektedir. Enteresan biçimde yılda 8-10 defa bu konu ile alakalı mail alıyoruz. Bize Ağrı, Kayseri gibi illerde nereden kartuş bulabileceklerini soruyorlar. Biz de yanıt olarak “Faaliyetten 3 gün önce, gideceğiniz ilin kargo şubesine kartuşu kendi adınıza kargolayın, uçaktan inince gidin kargodan teslim alın” şeklinde pratik bir öneride bulunuyoruz.

Alkol/İspirto Ocakları

Kutu kola tenekesinden bile alkol ocağı yapabilir, birkaç dakikada çalışır hale getirebilirsiniz. Ilık ve rüzgarsız havalarda etkin biçimde kullanabileceğiniz, hafta sonu faaliyetlerini sorunsuz tamamlayabileceğiniz basit bir kamp ocağı çözümdür.

Bu ocakların mekanik parçaları olmadığı için arıza yapma ihtimalleri de yoktur. Ancak kullanılan yakıt oldukça uçucu olduğundan verimli yanmayacak; bu nedenle özellikle uzun faaliyetlerde yanınızda 2 litreden az olmamak kaydıyla ispirto taşıdığınızı varsaydığımızda çantanızda fazladan yer kaplayan ağır bir çözüm olacaktır.

Avantajları

• Ocakları ucuzdur. Youtube'da araştırmanız halinde birkaç dakika içinde çalışır bir sistem kendiniz de kurabilirsiniz.
• Yakıtları hemen her yerde bulunur.
• Arıza ihtimali yoktur.

Dezavantajları

• Ocak ünitesi hafif olsa da, özellikle uzun faaliyetlerde yanınızda taşımanız gereken yakıt miktarı düşünüldüğünde ağır bir çözüm olarak özetlenebilir.
• Benzinli ocakta olduğu gibi ispirto ocaklarında da yangın tehlikesi bulunmaktadır. Çadır içinde veya çadıra çok yakın bir konumda çalıştırmayın.
• Soğuk kış aylarında yanma verimi düşük olacak, buna bağlı olarak yanınızda daha fazla yakıt bulundurmanız gerekecektir.