Uyku Tulumu nasıl seçilir? Sentetik ve Kaz tüyü tulumlar

Hangi seviyede olursanız olun, uyku tulumu satın alırken aşağıdaki bilgiler ışığında çok daha doğru bir seçim yapacağınıza inanıyorum.

Aktiviteye uygun uyku tulumu seçimi

Uyku tulumu araştırırken kendinize sormanız gereken ilk soru hangi amaçla kullanacağınız olmalıdır. “Tek bir tulum satın alayım, her koşulda işimi görsün” yanlış bir yaklaşım olacaktır. Siz kışlık takım elbisenizi yazın giyiyor musunuz? Öyleyse tek bir tulumdan her türlü etkinlikte faydalanmak düşüncesini aklınızdan çıkartın.

Hafta sonu arabayı yaylaya çekip kamp mı kuracaksınız? Tüm kamp yükünüzü sırtınızda taşıyıp uzun mesafeler mi yürüyeceksiniz? Yüksek irtifada zirve faaliyetleri mi yapacaksınız, yani tuluma ne için ihtiyacınız olduğunu netleştirdikten sonra araştırmaya başlamanızı öneriyorum.

Keyif kampçılığı için uyku tulumları

En baştan hatırlatayım, keyif kampçılığını küçümsemediğimi, hatta sıklıkla yaptığımı bilmenizi istiyorum. Keyif kampçılığı kamp yükünü sırtınızda uzun mesafeler taşımadığınız, adı üstünde “keyif için” yapılan kamp etkinliklerine verilen addır. Kamp yerine ulaşımı genellikle arabayla yaptığınız için ağırlık ve hacim konusunda kaygı duymanız gerekmez. Malzemeyi bedeniniz değil, arabanız taşıyacaktır. Bazı durumlarda birkaç kilometre yürümek gerekebilir, fakat aşmanız gereken zor bir engel yoktur. Kamp yerine yayılır, herhangi bir hedefiniz olmadan anın tadını çıkarırsınız. Genellikle çadırda konaklamalı piknik tadında geçer.

Keyif kampçılığı için uyku tulumu seçerken ısı ve konfor faktörlerini süzgeçten geçirmeniz yeterli olacaktır. Keyif kampçılığı için uygun olan uyku tulumu çeşitleri ağır, çok fazla sıkışmayan, konfor odaklı tulumlardır.

Tulumu sırt çantanıza koyup 30-70-100-500 kilometre yürümek gibi hedefleriniz yoksa, teknik yönleri zayıf olan bu tulumların hem uygun fiyatlı, hem de oldukça konforlu olduklarını söyleyebilirim.

Keyif kampçılığı söz konusu olunca, inanın 500 liralık tulumda aldığım keyfi 5000 liralık tulumda alamıyorum. Bir tulumun pahalı olması daha konforlu olduğu anlamına gelmez.

Özet olarak sizi üşütmeyecek, içinde rahatça esneme hareketleri yapabileceğiniz, böylece güzel bir gece geçirmenizi sağlayan uygun fiyatlı bir tulum alarak başlayabilirsiniz. İnce kumaş, hafif dolgu malzemesi, yüksek oranda sıkıştırılabilirlik gibi teknik ayrıntılar sizin için bir ihtiyaç olmadığından ötürü, yalnızca ısı, konfor ve maliyete odaklanmanız yetecektir.

Hangi tip uyku tulumu satın almalısınız: Satın alacağınız tulumun kamp kuracağınız mevsim için ısı gereksinimini karşılaması önceliğiniz olmalıdır. Dikdörtgen tipteki tulumlar mumya tulumlara kıyasla içlerinde daha fazla hareket olanağı sağlarlar. Bu sayede daha konforlu bir gece geçirebilirsiniz.

Sırt çantalı uzun mesafe yürüyüşleri için uyku tulumları

Şimdi işin rengi değişiyor. Kamp yükünü gıda ve su ile beraber tüm gün sırtınızda taşıyacağınız için, artık ağırlık faktörünü de düşünmeniz gerekiyor. Ağırlığın yanı sıra, sınırlı kapasiteye sahip sırt çantanızda uyku tulumunun kaplayacağı alanı da hesaba katmak zorundasınız.

Sırtınızda taşıyacağınız toplam ağırlığa etki eden 3 BÜYÜK malzeme çadır, sırt çantası ve uyku tulumudur. Bu yüzden hafif bir tulum tercih ederseniz yürüyüşten alacağınız keyif artacağı gibi, hedefe ulaşırken harcadığınız toplam enerji de azalacaktır. Eğer malzemelerinizi titizlikle seçerseniz, tulumdan 700 gram, sırt çantasından 1500 gram, çadırdan 1500 gram derken, sırtınızda taşıdığınız toplam ağırlığı yarı yarıya azaltabilirsiniz.

Yürüyüş yapacağınız mevsim şartlarını değerlendirerek, ihtiyaç duyduğunuz ısı değerini belirlemelisiniz. Bu aşamadan sonra hedef ısı değerinize en yakın, en çok sıkıştırılabilir ve en hafif uyku tulumunu bulmanız gerekiyor.

Uyku tulumu araştırması yaparken en belirleyici unsur maliyettir. Bir alışveriş sitesinde filtreleme yaparken şu sırayı takip edebilirsiniz: ısı>maliyet>ağırlık

Hangi tip uyku tulumunu satın almalısınız: Rahat bir uyku deneyimi için hedef ısı değerinize en yakın, taşıdığınız ağırlığı azaltmak içinse bütçenizin izin verdiği en hafif uyku tulumunu satın almalısınız. Önceliğiniz hafiflik olmalı. İnce kumaşlı, yüksek kaliteli kaz tüyü uyku tulumları hem sıkıştırıldığında kaplayacağı alan, hem de taşıyacağınız ağırlık bakımından en başarılı tulumlardır. Ancak sentetik dolgulu emsallerine göre birkaç kat pahalı olurlar. Bana sorarsanız, kışlık bir tulumda kırmızı çizgi 1,5 kilogram, 3 mevsim bir tulumda ise 800 gram olmalıdır.

Alpin tırmanış / dağcılık için uyku tulumları

Yüksek irtifada kullanılacak uyku tulumlarını seçmek, sırt çantalı yürüyüşler için izlediğiniz yol ile çok benzerdir. Dağlarda kullanmak için tulum satın alırken, önceliğiniz, ağırlık faktörünü gözardı etmeden, ihtiyaç duyacağınız ısı değeri ve suya karşı dayanım olmalıdır.

Dağ ortamında mümkün olduğunca hafif olup, sizi sıcak tutmak için yeterli izolasyonu sağlayacak tulumlarda özel amaç için üretilmiş, yüksek kaliteli materyaller kullanılır. Elbette bu özellikler doğrudan fiyata yansır.

Yüksek irtifadaki nem yer seviyesine göre daha yüksektir. Bunun başlıca nedeni bulutların aslında bir çeşit su buharı olmasıdır. Nemin yanı sıra, ortamdaki kar ve ıslaklık da ıslanma olasılığını arttıran bir başka faktördür. Yüksek nitelikli tulumların dış kabuk kumaşları artan neme karşı koyacak, su sıçramalarına dayanıklı ve bu esnada tulumun içinde biriken ter buharını tahliye edebilecek özellikte soluyabilir kumaştan veya su iticilik uygulaması görmüş kumaşlardan mamuldür. Dış kabuğun yanı sıra, dolgu malzemesi olarak kullanılan tüyler de su iticilik işlemi görmüştür

Hangi tip uyku tulumunu satın almalısınız: Türkiye şartları için konuşacak olursak, önünüzde iki seçenek bulunuyor. İlk seçenek olarak ağırlığı 2 kilonun altında olmayan sentetik tulumlara yönelebilirsiniz. Bu tulumlar çantanızda kaz tüyü tulumlara kıyasla 2 kat daha fazla yer kaplar. Sentetik dolgulu tulumların en büyük avantajları düşük maliyetleri ve ıslandığında yalıtım özelliklerini tamamen kaybetmemeleridir. Ancak ağır olup, fazla yer kaplarlar. Kaz tüyü tulum tercih etmeniz halinde, dış kabuk kumaşının ve iç dolgu malzemesinin ıslanmaya karşı dirençli olmasına dikkat edin. Kaz tüyü dolgular ıslandıkları zaman yalıtım özelliklerini tamamen kaybederler. Kurumaları günler alabilir. Bu da sert koşulların hüküm sürdüğü dağ koşullarında ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Uyku Tulumlarında sıcaklık değeri

Uyku tulumlarının sıcaklık değeri, onları kullanabileceğiniz en düşük ısı derecesini gösterir. Avrupa ve Amerika'da satılan tulumlarda low comfort (düşük konfor) değerleri ön plana çıkarılırken, ülkemizde ürünlerin albenisini arttırmak için extreme değerleri ile tüketici yanıltılır.

Hiçbir tulum sizi kendiliğinden ısıtmaz. Tulumun içinde ısınmanızı sağlayan kendi vücut ısınızdır.

EN 13537 standardına göre 4 farklı ısı ölçüsü bulunur.

• Üst limit (Upper limit) : Standart bir erkeğin terlemeden uyuyabileceği maksimum ısı değeri belirtilir. Bu değerde başlık ve fermuar açık, kollar dışarıda olduğu varsayılır.
• Konfor (Comfort) : Rahat bir pozisyonda, standart bir kadının gevşemiş bir biçimde uyuyabileceği ısı değeri ifade edilir.
• Düşük Limit (Lower limit) : Kıvrılmış bir pozisyonda, standart bir erkeğin 8 saat boyunca uyanmadan uyuyabileceği ısı değeri ifade edilir.
• Extreme : Standart bir kadının 6 saat boyunca hipotermi riski olmadan barınabileceği ısı değeri ifade edilir. (Soğukta donma görülebilir)

Örneğin 0 (sıfır) santigrat derece konfor değerine sahip bir tulum, hava sıcaklığı 0 (sıfır) dereceye düşene kadar üşümeden barınmanızı sağlar. 0 (sıfır) santigrat konfor derecesine sahip tulumlar genel olarak -5 veya -8 low comfort (düşük konfor) derecelerine sahiptir. Düşük konfor soğuktan titreyeceğiniz anlamına gelmez. Ancak rahat bir uyku için içlik, çorap ve bere gibi takviyeler gerekebilir. 0 (sıfır) santigrat derece konfor değerine sahip bir tulum içinde -15 gibi havalarda ertesi güne sağlam çıkabilirsiniz, fakat sabaha kadar üşümekten gözünüze uyku girmeyeceğini bilmeniz gerekir.

Elbette yukarıdaki tüm ısı değerleri, altınızda içinde bulunduğunuz mevsimsel şartlara uygun bir mat serili olduğu varsayılarak hesaplanmıştır. Kaliteli bir mat edinmeyi unutmayın.

Uyku tulumu seçerken, EN 13537 standardına göre sertifikalandırılmış ürünler tercih edin.

Hangi etkenler sıcaklığı genel olarak etkiler?

• Mat: Uyku tulumunuz ve soğuk zemin arasında boşluk oluşturur ve bu sayede konvektif ısı kaybını azaltır. Aynı zamanda konforunuzu da arttırır.
• Çadır: Dış ortamla tulum dışında ikinci bariyer görevi görürler. Çadır içindeki durağan hava dış ortamdan yaklaşık 10 santigrat derece daha yüksektir.
• Metabolizma: Sıcak yaz aylarında üzerinize pike alır mısınız? Soğuk kış aylarında pencereler açık uyuyan tiplerden misiniz? Limitlerinizi yaş, kilo gibi pek çok değişik faktör belirler.
• Cinsiyet: Kadınlar genelde erkeklere kıyasla daha fazla üşürler. Avrupa Birliği standartlarına göre kadınların konfor dereceleri +7 santigrat derece kadar daha farklıdır. Bu durumdan şöyle bir sonuç çıkarabiliriz; kadınlar -10 santigrat derecede kamp yapacaksa, en azından -15 santigrat konfor derecesine sahip tulumlar tercih etmelidirler.
• Giyim: Soğuk gecelerde giyeceğiniz termal içlik vücudunuzdaki ısı kaybını engeller ve soğuk tuluma ilk girdiğinizde daha çabuk ısınmanızı sağlar. Tuluma kuru giysilerle girmeye dikkat edin. Aşırı soğuk halinde çorap ve pantolondan faydalanabilirsiniz.
• Kafa: Tulumun kafalığını başınıza doğru bir biçimde geçirip sıkıca büzün. Isı kaybını minimuma ancak bu şekilde indirebilirsiniz. Ağız ve burnunuzu kapatmamaya dikkat edin.
• Sıvı alımı: Tuluma girmeden önce mümkünse yüksek kalorili besinler alıp, sıcak bir şeyler için. Yatmadan önce sıvı takviyesi yaparsanız daha az üşüyeceksiniz.

Uyku tulumu dolgu malzemeleri – Sentetik elyaf ve kuş tüyleri

Günümüzde iki tip dolgu türü yaygın olarak kullanılır. Bunlar sentetik elyaf ve kuş tüyleridir. Sentetik elyaf dolgu malzemeleri, her ne kadar “hollow fibre”, “heetseeker pro” gibi süslü isimler kullanılsa da, temelde yastık, yorgan ve vatka için kullanılan elyafla birebir aynıdır.

Sentetik tulumlarda kullanılan dolgunun ağırlığı ısı değerini doğrudan etkiler. Kuş tüyü tulumlarda ise tüy yoğunluğu, tüy tipi ve tüyün toplandığı hayvanın cinsi belirleyicidir.

Kaz tüyü satın almayı planlayanlar için bir hatırlatmada bulunmak istiyorum. Karşınıza çıkan her “down” ibareli tulum kaz tüyünden mamul olduğunu göstermez. Duck down (ördek tüyü), Geese down (ördeğin alt türü olan anser isimli, kazlara yakın familyadan bir kuş) dolgu malzemeli tulumlar sıklıkla Goose down (kaz tüyü) tulumlarla karıştırılmaktadır. Türkiye'deki satıcıların hiçbiri bu konuda bilgi vermemektedirler. Uzun lafın kısası, kaz tüyü tulum satın aldığınızı düşünürken, aslında ördek tüyü bir tulum satın almış olabilirsiniz.

Sentetik dolgulu uyku tulumları

Sentetik dolgulu uyku tulumlarının en büyük avantajı uygun fiyatlarıdır. En çok uygun fiyatlı ürün arayanlara ve hayvanlardan elde edilen malzemelere karşı hassas olan kişilerce tercih edilirler. Nemli, sürekli yağış alan, barınmanın sorun olacağı durumlarda, ıslandıkları taktirde yalıtım özelliklerini büyük ölçüde sürdürürler. Ağır olmaları, sıkıştırıldıklarında oldukça fazla yer kaplamaları ve elyafın zamanla çökme yapması dezavantajları olarak sıralanabilir.

Kaz Tüyü Uyku Tulumları

Kaliteli uyku tulumlarında Macaristan ve Polonya menşeli beyaz kazlardan elde edilen tüyler kullanılır. Kesim için yetiştirilen, tam olgunlaşmamış hayvanlardan elde edilen tüyler genellikle 400-450 fill aralığındadır. Tüy için yetiştirilen hayvanlardan ise 1000 fill değerine kadar tüy elde edilebilir.

Kaz tüyü tulumlardaki fill power nedir?

“Fill değeri nedir” diye soracak olursanız, basitçe şöyle anlatabilirim. Tüy ne kadar incelirse, bir araya geldiğinde o denli yoğun olur ve kabarır. 650 fill bir tulum -18 santigrat derecede konforlu bir uyku deneyimi sunması için yaklaşık 1500 gram ağırlığındadır. Oysa ki 1000 fill bir tulumun -18 santigrat derece için 800 gram olması yeterlidir.

Çeşitli kalitelerde sınıflandırılmış tüylerden birer ons numune alınıp silindir şeklindeki tüplere konur. Üzerilerine ağırlık konularak sıkışmaları sağlanır. Tüyler sıkıştıktan sonra ağırlıklar kaldırılır ve 72 saat kadar tüyün kabarması beklenir. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi, tüy ne kadar çok kabarırsa fill değeri (dolgu değeri) yükselir.

400-450 fill= orta kalite, 500-550 fill= iyi kalite, 550-750 fill= çok iyi kalite, 750 fill ve sonrası mükemmel kalite sayılır. High Loft tabir edilen tüyler 750 fill ve sonrasıdır.

Besi amaçlı yetiştirilen kazlar henüz tam olgunlaşmadan kesilirler. Bu kazlardan 400-450 fill tüy elde edilir. Yalnızca tüy toplama amacıyla yetiştirilen kazların tüylerinin olgunlaşmaları beklenir. Kaliteli bir kazdan 750,800,850 hatta 1000 fill “High Loft Goose Down” tabir edilen tüy toplanabilir.

Bu işe ayıracak yeterli bütçeye sahipseniz 650-850 fill arasını tercih etmenizi, yeterli bütçeniz yoksa 550 fill'den aşağı düşmemenizi tavsiye ederim.

Uyku tulumu tipleri

En sık karşımıza çıkan uyku tulumu mumya tipidir. Mumya tipi uyku tulumları en iyi izolasyonu sağlamalarına karşın, içlerinde “mumya gibi” durmanız gerektiği için çok rahat oldukları söylenemez. Neyse ki alternatifler yok değil.

Dikdörtgen uyku tulumları

Dikdörtgen kesimli tulumlar en çok keyif kampçılığında tercih edilir. Altınıza konforlu bir mat sermeniz halinde, evinizdeki yatağa en yakın uyku deneyimini bu tip tulumlarla yaşayabilirsiniz. Uzun mesafe yürüyenler için hafifletilmiş kaz tüyü modeller bulunmasına karşın, gramları hesaplayan gezginlerce pek sık tercih edilmezler. Dikdörtgen formunu vermek için fazladan kullanılan materyaller bu tip tulumların ağır ve hacimli olmasına neden olur. Ayrıca tulumun iç kısmındaki boş alan mumya tipi tulumlara kıyasla daha çok olduğu için, içlerini ısıtmak mumya tulumlar kadar kolay olmayacaktır.

Dikdörtgen uyku tulumlarının fermuarlarını tamamen açarak yorgan gibi de kullanabilirsiniz. Ayrıca bu tip tulumları bir başka çift dikdörtgen uyku tulumuyla birleştirip eşinizle, sevgilinizle bir arada uyuyabilir, birbirinizin ısısından faydalanabilirsiniz.

Mumya tipi uyku tulumları

Mumya tipi, en etkili ağırlık, hacim ve ısı izolasyonuna sahip tulum kesimidir. Vücut hatları ile uyumlu kesimi sayesinde tulum içindeki boşluklar en aza indirgenmiştir. Boşluklar yok denecek kadar az olduğu için ısı izolasyonu en etkin şekilde sağlanır.

Dar oldukları için bacakları ayırmak, çeşitli esneme hareketleri yapmak güçtür. Aşırı soğuk sıcaklıklarda alternatifleri olmadığını söylemek yanlış olmaz.

Genellikle sağdan veya soldan tam boy fermuarlı şekilde satılan mumya tipi tulumların, ortadan yarım fermuarlı modellerine de rastlamak mümkündür. Ortadan yarım fermuarlı modeller daha fazla ısı yalıtımı sağlar. Ancak ortadan fermuarlı modelleri nispeten daha sıcak havalarda üzerinize yorgan gibi örtmeniz mümkün değildir. Fermuarları ancak bel üstü hizasına kadar indirilebilmektedir.

Mumya tipi tulum satın alırken gerektiğinden fazla uzun veya çok dar olmamasına dikkat etmeniz gerekir.

Özel kesim uyku tulumları

Butik çalışan, büyük üreticilere kıyasla daha az üretim yapıp deneysel ürünler piyasaya süren çeşitli outdoor firmaları, alışkın olmadığımız çözümler geliştirmişlerdir. Sea-to-summit mumya ve dikdörtgen tipi tulum kesimini harmanlayıp, yarı-dikdörtgen tasarımlı uyku tulumu üretmiştir. Mumya tipi uyku tulumlarında kendini mezarda hisseden kullanıcılara yönelik geliştirilen bu çözüm dikdörtgen tulumlar kadar ağır değildir. Ancak mumya tipi tulumlara kıyasla daha fazla hareket alanı sağlar.

Aşağıdaki görseldeki Nemo Nocturne kaşık şeklindeki kesimiyle içinde dilediğiniz pozisyonda uyuma imkanı tanır. Sıfır derece konfor derecesine sahip kaz tüyü dolgulu tulum yalnızca 900 gram ağırlığında.

İçinden ayaklarınızı çıkarıp kamp alanında dolaşabileceğiniz, kollarınızı çıkarıp tulumdan çıkmadan yemek hazırlayabileceğiniz modellere dek çok çeşitli tulumlar her yıl piyasada karşımıza çıkıyor. Bunlardan çok azı doğa severler tarafından benimsenip kalıcı olmayı başarıyor.

Yorganlar

Yorganlar Türkiye'de hemen hiç kimsenin henüz tanışmadığı, yurt dışında ise kamp hayatında yeni yeni boy göstermeye başlayan çözümlerdir. Yorgan tipi tulumlar genellikle nispeten ılıman havada, İlkbahar ve sonbahar aylarında uzun mesafe yürüyen, bu esnada çok hafif olmayı hedefleyen sırt çantalı yürüyüşçülere hitap ediyor.

Altınızda yalıtım değeri çok iyi Thermarest Neo Air X-Therm, Thermarest Neo Air All Season veya Thermarest Neo Air XLite gibi R değerleri yüksek matlardan birinin olması halinde, bu tip çözümleri efektif olarak kullanabilirsiniz. Herhangi bir fermuarın kullanılmadığı yorganları yatağınızda olduğu gibi üstünüze örterek veya sarınarak kullanabiliyorsunuz. Bu yıl haddinden fazla malzeme yeniledim. Önümüzdeki yıl ben de bu tip bir yorgan satın almayı düşünüyorum.

Kadınlar için uyku tulumları

Son 10 yıldır kadınlar için üretilmiş uyku tulumu alternatifleri ciddi oranda arttı. Bu tip tulumlar kadınların vücut hatlarına göre dizayn edilmiş, erkeklere kıyasla daha fazla ısı kaybı yaşadıkları ayak ve üst vücut bölgelerine daha fazla dolgu eklenmiştir.

Kadınlar için tasarlanmış tulumlar;

• Daha kısadır.
• Omuzlar daha dardır.
• Kalça kısmı daha geniştir.
• Üst vücut ve ayak kısmı daha fazla dolgu ile takviye edilmiştir.

Sonsöz

Keyif kampçılığı yapıyorsanız sentetik dolgulu modellerden şaşmayın. Kullanması, yıkaması ve saklaması çok kolaydır. Bütçeniz henüz kısıtlıysa, kötü bir kuş tüyü (ördek veya kaz tüyü) tulum alacağınıza iyi bir sentetik dolgulu tulum satın alın. Her mevsim, her fırsatta kendini doğaya atan biriyseniz, tek bir tulum satın alıp, kışın üşüyüp, yazın içinde fenalık geçireceğinize, bir tane 3 mevsim, bir tane de kışlık tulum alın. Böylece tek bir tulumun üzerine düşüp yıpratmamış olursunuz.

Türkiye'deki fiyatlar tam anlamıyla uçmuş durumda. Geçen ay satın aldığım The North Face Green Kazoo uyku tulumu Türkiye'de 3500 liraya satılırken, yurt dışından kargosu ve gümrük vergisi dahil, aynı tulumu 1950 TL'ye mal ettim. Son 3 yıldır, çorap da dahil olmak üzere, Türkiye'den hiçbir şey satın almıyorum.

Malzemelerinizi daha iyi, daha hafif olan muadilleri ile değiştirmeye, yenilemeye başladıysanız, bu işe ilk olarak uyku tulumundan başlamanızı öneririm. Uyku tulumunun ardından sırasıyla mat, çadır, sırt çantası, kamp mutfağı malzemelerinizi yenileyerek devam edebilirsiniz. 2300 gramlık bir sentetik tulumdan, aynı ısı derecesine sahip 1400 gramlık kaz tüyü uyku tulumuna geçtiğinizde, sırtınızda taşıdığınız ağırlık 1 kiloya yakın hafiflediği gibi, kaz tüyü tulumlar daha çok sıkıştırılabildikleri için sırt çantanızda da oldukça fazla yer açılacaktır. Ardından kompakt bir mat, gene hafif ve kompakt bir çadıra geçtiğinizde, bu sefer daha az kapasiteli, böylece daha hafif bir sırt çantasına geçebileceksiniz. Maddi durumunuza göre, 6 ay veya 2 yılda gerçekleştireceğiniz bu dönüşüm sayesinde su ve gıda hariç, sırt çantanızın tüm malzemeler dahil ağırlığını 6 kiloya kadar indirebilirsiniz.