Yüksek irtifa ve aşırı soğukta yaşanan pil sorunu En iyi pil hangisi ?

Yaz geride kaldı. Soğuk havalar iyice kendini belli etmeye başladı. Kış kamplarında, yüksek irtifa çıkışlarında çoğumuz yanımıza fener, gps, radyo, cep telefonu, fotoğraf makinesi, kamera alıyoruz. Kimimiz tedbirli davranıp yanına yedek pil alıyor, kimileri de satın aldığı pahalı pillerin performansına güvenerek yanında yedek götürmüyor. Fakat yedek pil götüreni de, pahalı pil ile yetineni de bekleyen tatsız bir sürpriz var; soğuk hava pillerin performansını azaltıyor.

Aslında soğuk neticesinde pillerde enerji kaybı yaşanmıyor. Soğuk, enerjinin açığa çıkması için gereken kimyasal reaksiyonu yavaşlatıyor.

Yazımızda hangi pil tiplerinin soğuk havalarda verimsiz çalıştığını, pillerin soğuk havada performanslarını hangi koşullarda sürdürebildiğini, ekstrem hava koşullarına dayanıklı pil çeşitlerini anlamaya çalışacağız.

Yürüyüşe çıkmadan bütün cihazlarınıza yeni piller taktınız. Telefonun ve fotoğraf makinesinin şarjını yenilediniz. Başladınız yürümeye. Saatler ilerledikçe hava daha da soğudu. Nihayet kamp yerine vardınız. Yürüyüş boyunca bir iki kere telefonla kısa görüşme yaptınız.

Birkaç saat vakit geçirdikten, yemek yedikten sonra dışarısı buz gibi oldu ve çadırlara çekildiniz. Uyumadan önce son bir kez birini aramak istediniz ve cep telefonunuzu elinize aldınız. O da ne? Kapadığınızda dolu görünen cep telefonunuz son çizgide ve pil uyarısı veriyor. Yalnızca üç saattir açık olan kafa feneriniz eski pil takmışcasına az aydınlatıyor. Fotoğraf makinanızın da pili son seviyede…

Buna sebep yüksek irtifanın etkileri değil; soğuk havadır. Soğuk hava, pildeki enerji açığa çıkarabilmek için gerekli olan kimyasal reaksiyonu yavaşlatmaktadır.

Ne yapabiliriz? Önce basit tavsiyelerle başlayalım.

• Pilleri mümkün oldukça ufak bir plastik torbanın (plastik, ağzı kapanan şeffaf ufak torbalar satılıyor) içinde vücudumuza yakın bir yerde taşımalıyız. Mesela ceketin iç cebi. Uyurken pilleri uyku tulumunda muhafaza etmeliyiz. Böylece piller sıcak kalacak, gerektiğinde enerji üretmeleri için kimyasal reaksiyona gireceklerdir.
• Fotoğraf makinası, radyo, fener, cep telefonu gibi cihazları pillerini cihazlardan ayırarak yürürken iç ceplerimizde, uyurken tulumun içinde sıcakta muhafaza etmeliyiz. Soğuğa maruz kalan pilin verimi düşer.
• Pilleri cihazlardan ayıramadığımız durumlarda cihazları iç ceplerimizde taşımalıyız. Dikkat etmeniz gereken bir konu var. Bu tip cihazlar vücudunuzdan atılan ter ile iç ceplerinizde ıslanacaklardır. Bu yüzden özellikle elektronik cihazları yukarıda bahsettiğimiz plastik, ağzı kapanan şeffaf ufak torbaların içinde muhafaza etmemiz gereklidir. Pek çok cihazın içi ter ile birlikte ıslanır ve cihazları açtığınızda kısa devre yaparak kullanılmaz hale gelir. Islanmış cihazların garantisi geçerli olmaz. Her üretici bunu kolaylıkla tespit edebilir.
• GPS cihazları da soğuk havadan etkilenirler. Pil sürelerini uzatmak için gps'leri vücudunuza yakın tutun. Cihazı iç cebinize, hatta çantanızın içine dahi koysanız dahi uydulardan sinyal almaya devam edecektir.
• Örneğin cep telefonunuzu soğukta unuttunuz. Bir türlü açılmıyor. Telefonu yarım saat kadar vücut ısınızla ısıtın. Bu süreci hızlandırmak için telefonu koltuk altınıza da koyabilirsiniz. Telefonun bataryası ısındıktan sonra açılacaktır.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi aslında soğuk havalarda piller durup dururken enerji kaybetmezler. Hatta soğuk hava pillerin raf ömürlerini uzatır. Örneğin 1 yıl raf ömrü olan bir pil eğer oda sıcaklığında değil de buzdolabında muhafaza edilirse ömrü 1,5 hatta 2 seneye çıkacaktır. Sıcak, pillerin raf ömrünü kısaltır.
Peki madem soğuk havada pillerin ömrü uzuyor (raf/saklama ömrü) o halde neden soğuk havalarda piller erkenden bitiyor? Aslında pil bitmiyor. Pilin içindeki kimyasallar soğuk hava yüzünden reaksiyona giremiyor. Yani enerji açığa çıkamıyor.
Pilleri vücut ısınızla ısıtmak önereceğimiz en başlıca çözüm. Bir de hangi tip pillerin soğuk havalarda daha iyi performans verdiğini bilmekte fayda var.

Tek Kullanımlık Piller

• Çinko Karbon Piller : En ucuz, en az ömürlü pillerdir. Sıcak ve soğuk havadan çok çabuk etkilenirler. Özellikle kış faaliyetlerinde uzak durmanızı tavsiye ederiz.
• Lityum Piller : En hafif, en uzun kullanım ve depolama (raf) süresi sunan pil teknolojisidir. -40 +60 derece aralığında çalışabilirler. Ayrıca Lityum piller sıcak ve soğuktan emsallerine göre %30 – %60 daha az etkilenirler. Pahalıdırlar.
• Alkalin Piller : Uzun kullanım süresi sunarlar. Soğuk havadan çinko karbon pillere göre daha az etkilenirler. Lityum pil bulamıyorsanız veya pahalı geliyorsa, tercihiniz Alkalin olmalıdır.

Şarj edilebilir Piller

• Nikel Kadmiyum Piller (NiCd) : Defalarca (yaklaşık 1500 kere) şarj edilebilirler. Eski bir teknolojidir. Sıcak ve soğuktan fazlasıyla etkilenirler. Hafıza problemleri vardır. Özellikle kış faaliyetlerinde uzak durmanızı tavsiye ederiz.
• Nikel Metal Hidrit Piller (NiMH) : NiCd pillere göre sıcak ve soğuktan daha az etkilenirler, daha yüksek enerji kapasitesine sahiptirler. Hafıza problemleri yoktur. -20 dereceye kadar kullanılabilirler.
• Lityum İyon Piller (Li-ion) : Maalesef yalnızca endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadırlar. En hafif, en uzun kullanım ve depolama (raf) süresi sunan pil teknolojisidir. -40 +60 derece aralığında çalışabilirler. Ayrıca Lityum İyon piller sıcak ve soğuktan emsallerine göre %30 – %60 daha az etkilenirler.

Sonuç

Maalesef ideal pil diye bir şey yoktur. Bilim adamları enerji depolama konusunda diğer teknolojiler kadar mesafe alamamışlardır. Nano teknolojinin getirdiği üretim avantajları ile birlikte yakın gelecekte pillerin gelişeceğini umuyoruz. Şimdilik eski yöntemlerle pilleri ısıtmaya devam.

Riskli tırmanışlarda en ideali yanınıza paraya kıyıp tek kullanımlık Lityum pil almanızdır. Cep telefonları ve fotoğraf makinelerinde şarj edilebilir Lityum İyon piller yaygındır. Muhtemelen sizin cihazlarınızda da bu çeşit piller kullanılıyordur.

Şarj edilebilir kalem pillerde Nikel Kadmiyum (NiCd) pillerden kesinlikle uzak durun. Yüksek irtifada soğuk havada Lityum piller kadar olmasa da Nikel Metal Hidrit (NiMH) piller sizi idare edecektir.